به گزارش خبرنگارخبرگزاری «حوزه» ، دکتر مرتضی اشرافی، دبیر علمی نشست در ابتدای جلسه گفت: جمهوری اسلامی ایران در منطقه آسیای مرکزی و قفقاز از لحاظ فرهنگی و تمدنی اشتراکات فراوانی دارد،  سخن در خصوص ترمیم و تکمیل کردن روابط فرهنگي ايران يا رابطه تمدني ايران و روسيه در آسياي مركزي و قفقاز است؛  با این بیان که جمهوری اسلامی ایران درمیان کشورهای آسیای مرکزی نیز اشتراکات بیبشتری با تاجیکستان و ازبکستان داشته و در قفقاز هم با آذربایجان، با این حال دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در منطقه قفقاز، آسیای مرکزی و روسیه با یک سیر در حال تکمیل شدن هست که نیازمند همکاری های دو جانبه روسیه و ایران به عنوان بازیگران مهم در منطقه مذکور می باشد.

وی افزود: در نشست "مناسبات فرهنگی- تمدنی روسیه و ایران در جهان اسلام"، در خدمت اساتید و میهمانان بزرگواری از کشور روسیه، هستیم که با حضور در پژوهشگاه بین المللی المصطفی(ص)، سعی داریم با محور قرار دادن موضوع مورد بحث به جمع بندی و نقاط مشترکی برسیم که افق پیش روی تحقیقات و مطالعات پژوهشگران پژوهشگاه را مشخص نماید  و در انجام تحقیقات آینده دراین مقوله به دید واضح تر و روش تری دست یابیم.

رويكرد تمدني خوانش و تفسيرهاي ما از مسائل ديني و فرهنگي

حجت الاسلام والمسلمین میرزایی مدیر پژوهشکده مطالعات منطقه ای المصطفی نیز با اشاره به مناسبات بين جهان اسلام و منطقه آسياي ميانه، قفقاز و روسيه اظهار داشت:  امروز اتفاق بزرگي كه در مناسبات بين جهان اسلام و و منطقه آسياي ميانه، قفقاز و روسيه افتاده، اين است كه خوانش و تفسيرهاي ما از مسائل ديني و فرهنگي رويكردی تمدني پيدا نموده، كاركردها، اهداف، فلسفه ها و برنامه هاي دينی، كاملا انساني،عقلاني تمدني و عدالت محور است. اين عناصر تمدني، اخلاقي و عدالت محور، شاخص، تراز و ميزان تدين ما می باشد.

وی با بیان اینکه مناسبات فرهنگي تمدني اسلام با منطقه آسياي ميانه، قفقاز و روسيه، خصوصا خراسان بزرگ و اسلام امروز با منطقه مذکور داراي ظرفيتی عظیم برای تغيير و تحول در نظام بين الملل است.

رويكرد المصطفی(ص): تقارب تمدني، اخلاقي و اجتماعي مسيحيت و اسلام

در ادامه نشست دکتر والریان اف ویاچسلاو نیکلااویچ  در پرسشی از مدیر پژوهشکده مطالعات منطقه ای که آيا ارتباطات ايران و روسيه علاوه بر مقابله با غرب ازنظر ژئوپولوتيك، مقابله با سكولاريست و ايدئولوژي هايي كه در مقابل اديان ما هستند، نیز می باشد؟

حجت الاسلام والمسلمین میرزایی در پاسخ بیان داشت: تعامل ما با مسائل ژئوپولتيكي تابعي از خوانشهاي ما از مسائل بنيادين فرهنگي- تمدني است. مثلا جمهوری اسلامی ايران به روسیه اجازه می دهد تا بمب هاي خود را بر سر تروريست هايي بريزد كه ظاهرا مي گويند" اشهدان لااله الا الله". اين مقوله فراتر از مسائل ايدئولوژيكی است، بعبارت دیگر جمهوری اسلامی ایران بیان می دارد که ما براي مبارزه با تروريسم با شما همکاری می کنیم، چه تروريسمي که ظواهر اسلامي داشته باشد و چه تروريسمي كه دارای ظواهر سكولاريستي، قومي يا مسيحي باشد، در این راستا تراز براي ما امنيت خواهد بود. مقوله ايمان در اسلام نیز شامل تمام پروسه هاي تخصصي امنيتي مي شود، که شامل  امنيت روحي، امنيت اجتماعي، امنيت تمدني، امنيت فرهنگي می شود؛ بنابراین هدف ما مبارزه با هژموني ها و نظريه هايي است كه به عدم ثبات، عدم استقرار و نیز به اضطراب و تخريب امنيت انساني، اجتماعي و اخلاقي منجر مي شوند.

در ادامه حجت الاسلام محمدی از پژوهشگران پژوهشکده مطالعات منطقه ای در این نشست با مطرح نمودن این که  در منطقه آسياي ميانه، قفقاز و روسيه، در گذشته های نه چندان دور شاهد برخوردهای امنيتي با دینداران بوديم، این در حالی است که  در جمهوری اسلامی ایران ايمان و امنيت يكي هستند، آیا مطالعاتی در روسیه و آسیای مرکزی، بين اين دو مقوله انجام مي شود يا صرفا تصميم هاي سياسي گرفته مي شود؟

تجربه موفق روسیه در مقابله فرهنگی با غرب

دکتر والریان اف ویاچسلاو نیکلااویچ اساتید دانشگاه سنت پیترزبورگ روسیه در پاسخ بیان داشت: در واقع اصل كار ما همان ايمان هست، ما هم بر اساس ايمان كار مي كنيم، منتها در روسيه امروز به يك مومن ياد مي دهيم چگونه از روش هاي روانشناسي ، حقوقي و همچنین از روش هاي ارتباطات و معامله با نهادهاي دولتي استفاده کنند؛ این که چطور از اختلاف فاصله بگيريم ، چطور بايد از حقوقي كه هم مسلمانان و هم نماينده هاي سایر اديان در روسه از آن برخوردارند، با استفاده از سيستم قانوني و حقوقي روسيه استفاده كنند.

دکتر آندرو ماریدنکو  از اساتید دانشگاه سنت پترزبورگ روسیه در نشست علمی " مناسبات فرهنگی- تمدنی روسیه و ایران در جهان اسلام "گفت: فرهنگ، تمدن و ادبیات ايران در روسيه مقوله ای شناخته شده است و بسیاری از مردم روسیه شاعراني مثل حافظ ، سعدی وخیام رامي شناسند، ما درد مشترکی از سوی تهاجم فرهنگ غربی به سوی کشور هایمان داریم که این تهاجم چندی است که در روسیه به سمت مباحث اقتصادی و تحریم ها هم کشیده شده، با این حال تجربه موفق روسیه در مقابله فرهنگی با غرب مدیون فعالیت های رسانه ای، در قالب هنر هفتم و موسیقی و تئاتر و سایر جشنواره های فرهنگی و هنری است که در ممالک غربی برگزار می کند و به این طریق توانسته به مقابله با غرب برخیزد.

 مركزي براي گفتگوي تمدني و راهبردي بين روسيه وايران بايد ايجاد شود

حجت الاسلام کیان پور مدیر اندیشکده های پژوهشکده مطالعات منطقه ای در ادامه میزگرد با مطرح کردن این موضوع که  تصوير روسيه نزد مردم ايران مثبت است يا منفي گفت: واقعيت اين است كه تصوير مثبتي نيست. نكته اي كه وجود دارد اين كه در قرن هاي گذشته، روسيه تزاری مداخلاتي در جهان اسلام داشته، اين مداخلات باعث شده ذهنيتي منفي از روسيه تزاری و شوروي در ذهنيت ها ايجاد شود و به اين سمت آمده كه "روسيه به دنبال منافع كوتاه مدت است تا بلند مدت

وی افزود:  بياييم اين گفتگو ها را بنيادي و تمدني ببينيم، وقتي ارتباط های تمدني و فرهنگی، بنيادين، اساسي و مستحكم شوند، مي توانيم اشكالات ذهني جوامع را برطرف كنيم ، در همین راستا پيشنهادم اين است كه مركزي براي گفتگوي تمدني و راهبردي بين روسيه وايران بايد ايجاد شود و درذیل این مرکز به ارتباطات میان فرهنگی و دیپلماسی فرهنگی پرداخته شود.

تاثیر برقراری ارتباط میان تجار دو کشور در پیشبرد اهداف دیپلماسی فرهنگی

دکتر رینات رئوف اویچ مگدی اف استاد دانشگاه سنت پترزبورگ روسیه نیز در این نشست علمی  که با عنوان " مناسبات فرهنگی- تمدنی روسیه و ایران در جهان اسلام "تشکیل شده بود، بیان داشت: پيشنهاد ما نیز اين است كه بيشتر همديگر را بشناسيم، مردم روسيه وقتي از ايران صحبت مي شود، اولين چيزي كه به ذهنشان مي رسد، در واقع شاعرانی مانند خيام و حافظ است.

وی افزود: تمهيداتي كه ما در روسيه امروزی مي بينيم، بايد در نظر بگيريم، حاکمیت فعلی روسیه( بعد از شوروی)، تعلميات ارتدوكس و حتی تعلميات اسلامي را به مدارس برگردانده، يعني ما امروز در مدرسه ها درس معارف اسلامي و معارف ارتدوكس مسيحي داريم .

تبيين مهندسي فرهنگی و ارتباطات میان فرهنگی

در ادامه دکتر عثمان مراد عبدالله از اساتید فارسی زبان دانشگاه سنت پیترزبورگ روسیه و  مدیر انجمن تاجیک های سنت پیترزبورگ در پاسخ به سوال دکتر مرتضی اشرافی دبیر علمی نشست که با مطرح نمودن این پرسش که  در خصوص روابط و مناسبات فرهنگی ایران با کشور های فارسی زبان و اینکه نخبگان فارسی دان چه آنها که زبان مادری ایشان فارسی هست و چه آنانی که با فارسی آشنایی دارند، چه تاثیری می توانند بر این روابط داشته باشند، گفت تخصص من خاور شناسی بوده و تاریخ و جغرافیای ایران را به خوبی می شناسم، لذا در نظر دارم بيشتر راجع به مناسبات فرهنگي و تمدني ايران صحبت کنم، در سالهای گذشته قبل از دهه 90 میلادی، مناسبات شوروي و ايران خوب نبود، ما تشنه هر مجله يا روزنامه اي بودیم که در ايران منتشر می شد ، خصوصا  بعد از انقلاب اسلامی مي خواستيم درباره ايران و مردم ایران بيشتر بدانیم.  همه فارسی زبانان آسیای مرکزی خصوصا تاجیک ها آرزو دارند روزی ايران و مردمي را كه تمدن كهن دارند، ببينند و آشنا شوند.

مدیر انجمن تاجیک های سنت پیترزبورگ  افزود: در خصوص روسیه هم نکاتی را بیان کنم، در حال حاضر دولت روسیه به همه ادیان در این کشور کمک می کند و آزادی دینی در میان جامعه روسیه وجود دارد، ما که جمعيت تاجيكان سن پطرزبورگ هستیم، همواره مورد حمایت دولت مرکزی روسیه قرار داریم، خود دولت به ما كمك مي كند كه رسم ورسوم هایی كه در تاجيكستان داشتيم، در روسيه هم انجام دهیم، يعني  دولت روسیه به دنبال آن است تا مردمی كه در روسيه به تحصيل مشغول بوده و یا کار مي كنند، چه تاجیک باشند، چه آذری و یا از هر قومیت دیگری که در این کشور مشغول کار تحصیل هستند،  سنتهاي خود را فراموش نكنند.

دکتر رینات رئوف اویچ مگدی اف نیز در ادامه میزگرد بیان داشت: من از تاتار های روسیه هستم، برای شروع سخنانم باید عرض کنم که تاريخ صدساله همزيستي روس ها و تاتارها باعث شد روس ها به تاتارها اعتماد داشته باشند، ما از لحاظ روحي  و فرهنگی نیز خيلي به ايران نزديك هستيم.

وی افزود: من از تجار سنت پیترزبورگ هستم و می توانم در این جا بیان کنم که ارتباطات فرهنگی از طریق مراودات تجاری و برقراری روابط تجاری نیز می تواند میسر گردد، لذا سخنانم را دراین خصوص ادامه می دهم که یکی ازابزار های دیپلماسی عمومی کشور ها به تجار و بازرگانان بر می گردد، یعنی برقراری ارتباط میان تجار دو کشور ویک منطقه نیز می تواند در پیشبرد اهداف دیپلماسی فرهنگی و ارتباطات میان فرهنگی بسیار موثر و کار آمد باشد.

مباحث فرهنگي و تمدني، بر روي ميز مباحث فرهنگي طرح و تبيين شود

حجت الاسلام طهماسبی کارشناس معاونت بین الملل جامعه المصطفی(ص)، نیز که از سوی معاونت بین الملل در این نشست علمی شرکت کرده بود، بیان داشت: اصل بنيادين در تعامل و تفاهم بين اديان اين است كه انديشمندان هر ديني باورها وحقايق دين ديگر را با مباني خود آن دين بپذيرند. ما و شما بايد به عنوان كساني كه در اين مقوله فكر مي كنيم، اذعان كنيم كه در اين زمينه مشكل داريم؛ ما مي خواهيم اديان ديگر را با مباني خودمان ارزيابي كنيم؛ ولي واقعيت اين است كه هر چيزي جايگاه خود را دارد و همه چيزها را بايد همان گونه كه هست فهميد. در واقعيت اين موضوع ما در تعامل ديني با اروپاي شرقي با مشكلي به نام قياس مواجهيم. كه چنين مشكلي را با اروپاي غربي نداريم؛ توضيح مطلب اين كه روسيه در تركيب قبل از فروپاشي، حاكميتی ايدئولوژيك يا شبه ايدئولوژيك داشت.

این کارشناس مسایل آسیای مرکزی ادامه داد: در مقاطعي از تاريخ حاكمان مهندسي فكري فرهنگي و اعتقادي انديشمندان را به عهده داشتند، ما باورمان اين است كه زمان آن رسيده انديشمندان، سازمان های مردم نهاد و شخصيت هايي مثل شما در اين جهت گام برداريم كه مهندسي اين نوع حاكميت ها را تبيين كنيم، ما بايد اين تخيل را از آن حاكمان در دنيا سلب كنيم كه شما نمي توانيد نوع تفكر را به بشريت تحميل كنيد. بلكه انديشمندان بايد به آنها بگويند با استفاده از علوم اسلامي، چگونه روابط را تنظيم كنند. بايد اذعان كنيم در مباحثي كه تحت عنوان تحولات ديني و فرهنگي ايجاد مي شود، نوعا سايه امنيتي برمسائل معرفتي، سنگيني مي كند. بايد كمك كنيم مباحث فرهنگي تمدني بر روي ميز مباحث فرهنگي طرح و تبيين شود.

خاطر نشان می شود: بعد از پایان نشست علمی " مناسبات فرهنگی- تمدنی روسیه و ایران در جهان اسلام " نیز هدایایی به رسم یادبود از سوی حجت الاسلام والمسلمین میرزایی، رئیس پژوهشکده مطالعات منطقه ای به میهمانان و اساتید دانشگاه سنت پیترزبورگ روسیه اهداء شد.